رمز عرفانی شانه در شعر فارسی
نویسندگان
چکیده مقاله:
چکیده عنصر رمز در ادب فارسی مخصوصا در ادبیات منظوم عرفانی کاربرد فراوان دارد. در واقع رمز، حامل پیامی انتزاعی و روحانی است که در بستر کلمات رایج پنهان است. رمز، اندیشۀ مجرّد عرفانی را عینیّت میبخشد و دریافتهای شهودی عارف را از دنیای اسرارآمیز عشق، در دایرۀ الفاظ معمول میگنجاند. بنابراین نیاز به تأویل و تفسیر دارد. در حوزۀ عرفان، معشوق حقیقی همواره با ویژگیهای معشوق مجازی همچون زلف و خط و خال به تصویر کشیده شده است. در این زنجیرۀ معنایی، شانه هم یار ناگسستنی زلف محسوب میشود و دارای معنای رمزی است. شانه از یکسو رمز خود عاشق و دل اوست. یعنی رمز عاشقی که سالکِ زلف خم در خم یار است و در این راه تمام بلاها را به جان میخرد تا مشکلات طریقت را هموار سازد و به سرمنزل مقصود راه یابد و از سوی دیگر رمز هدایت و رحمت الهی است. یعنی معشوق است که شانه را وسیلۀ هدایت دلهای عاشقان قرار میدهد و با شانه کشیدن بر زلف به دلبری و جلوهگری خویش میافزاید و گره از کار دلهای عاشق گرفتار در پیچ و خم زلفش بر میگشاید. با رمزگشانی از شانه در شعر فارسی و کارکرد دوگانۀ آن در معنای رمزی و نسبتش با زلف هستی میتوان پارهای از مبهمات ادبی و عرفانی را گرهگشایی کرد.
منابع مشابه
رمز و رمزگرایی با تکیه بر ادبیات منظوم عرفانی
تلاش برای بیان تعریفی مستقل از رمز و تبیین آن به عنوان تصویری خیالی جدای از دیگر صور خیال، برای هر پژوهشگر آثار ادبی و عرفانی بایسته و شایسته است. از سوی دیگر، طرح این موضوع نیز برجسته و با اهمیت است که رمز در عین رابطة بسیار فشرده با کنایه، استعارة مصرّحه، تمثیل رمزی، اضافة سمبلیک، کهنالگو، تشبیه تمثیل و نوع ادبی فابل، تصویری جدای از اینهاست. لزوم توجّه شعرا و نویسندگان به رمز، تاریخچه و انواع ...
متن کاملتبیین وجهی مغفول در پیدایش شعر عرفانی فارسی با تکیه بر رویکرد ساختگرایی تکوینی لوسین گلدمن
راهیابی مفاهیم زهدآمیز و عرفانی به جهان شعر فارسی در آفرینش ادبی ابوالمجد مجدود بن آدم سنایی غزنوی صورت پذیرفت و به این ترتیب قالب شعر فارسی، محملی برای بیان جهاننگری عرفانی شد. به این دلیل، صاحبنظرانِ عرصهی ادبیات ایران، سنایی را شاعری دورانساز دانسته و تاریخ شعر فارسی را به دو دورهی پیش و پس از وی تقسیم نمودهاند. اما پژوهش حاضر با گذر از این نظر و با نگرشی جامعهشناختی به ادبیات و اتخ...
متن کاملسیمای نماز در شعر عرفانی فارسی (قرن پنجم تا هشتم)
این رساله در دو فصل تنظیم شده است. فصل اول درخصوص معرفی جایگاه رفیع عبادت و نماز در اسلام، معنای نماز، بیان کلیاتی از اصول عرفان و نگاهی به اندیشه های عرفانی دوازده تن از شاعران بزرگ قرن پنجم تا هشتم است و فصل دوم به بررسی عناوینی همچون اسرار وجوب نماز، جایگاه نماز در ارکان شریعت، مقدمات، آداب، حکمت، آثار و فضائل، اسرار، شروط قبولی، اسباب دست یابی به حقیقت نماز، آفات نماز و بیان همراهان نماز و ...
شعر عرفانی و صوفیانه در دوره مشروطیت
شعرِ عرفانی و صوفیانه در دورهی مشروطیّت احمد رضی* هادی قلیزاده** دانشگاه گیلان چکیده در دورهی مشروطیت به دلیل رواج تجددگرایی و فراگیری تفکرات اجتماعی ِمتأثّر از غرب، تصوف و به پیروی از آن، شعر عارفانه به گوشهای خلوت از جامعه پناه برد؛ اما به رغم به حاشیه رانده شدن عرفان و تصوف، در آثارِ سرایندگانِ این دوره، شعرهای عارفانهی بسیاری وجود دارد. این مقاله بر آن است تا وضعیت شعرِ عرفانی را در...
متن کاملرمز در شعر نازک الملائکه
انچه از این تحقیق برمی اید این است که رمز یکی از مهمترین مکتبهای ادبی است که توانسته تاثیر بسیاری را بر شاعران عرب بگذارد به نحوی که شاعران دوره معاصر از ان به عنوان ابزاری برای بیان انچه که نمی توانستند به صورت مستقیم و روشن ابراز کنند استفاده نمودند.چنانچه نازک نیز از ان بهره برد و برای سیر اموزش مطالب مهمی عرصه داشت.
منابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
ذخیره در منابع من قبلا به منابع من ذحیره شده{@ msg_add @}
عنوان ژورنال
دوره 0 شماره 25
صفحات 151- 175
تاریخ انتشار 2022-02
با دنبال کردن یک ژورنال هنگامی که شماره جدید این ژورنال منتشر می شود به شما از طریق ایمیل اطلاع داده می شود.
کلمات کلیدی برای این مقاله ارائه نشده است
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023